12 September 2022 12:42
- Sjö tilkynningar á dag um heimilisofbeldi eða ágreining bárust lögreglunni, eða 205 tilkynningar á mánuði fyrstu sex mánuði ársins.
- Heimilisofbeldismál fleiri en í miðjum heimsfaraldri.
- Markmið að fækka brotum og fjölga tilkynningum til lögreglunnar.
Fjöldi tilvika tilkynninga til lögreglunnar um heimilisofbeldi og ágreining milli skyldra/tengdra aðila og á fyrstu sex mánuðum ársins 2022 hefur aldrei verið meiri, ef litið er til sama tímabils síðustu sjö ára á undan. Þetta kemur fram í nýrri skýrslu ríkislögreglustjóra. Þar er að finna helstu tölur er snúa að heimilisofbeldismálum og ágreiningsmálum milli skyldra eða tengdra einstaklinga sem koma á borð lögreglu.
Lögreglan á landsvísu fékk 1232 tilkynningar um heimilisofbeldi og ágreining milli skyldra/tengdra aðila. Jafngildir það 7 slíkum tilkynningum á dag eða 205 tilkynningum á mánuði. Um er að ræða tæplega 13% aukningu samanborið við síðustu þrjú ár þar á undan. Þegar eingöngu er litið til heimilisofbeldismála, þ.e. tilvika þar sem grunur er um brot á borð við líkamsárásir, hótanir eða eignaspjöll, þá eru tilvikin 592 eða 3% fleiri en á sama tíma 2021 og tæplega 2% fleiri en árið 2020 í miðjum heimsfaraldri. Tilkynningum um ágreining milli skyldra/tengdra aðila voru 640 talsins, og hafa þær ekki verið fleiri.
Heimilisofbeldismál eru nú orðin meira en helmingur líkamsmeiðinga og manndrápsmála sem koma á borð lögreglunnar. (Árið 2020 voru manndráp/líkamsmeiðingamál 1776, heimilisofbeldismál voru 1050, eða 59% málanna)
Fækka á brotum og fjölga tilkynningum
Þolendakönnun lögreglunnar á undanförnum árum hafa sýnt að um 7% svarenda hafa orðið fyrir heimilisofbeldi, og um 7- 20% tilkynnt til lögreglunnar. Stjórnvalda hafa því sett skýr markmið um að samhliða þess að fækka brotum sé stefnt að því að 35% þolenda tilkynni það til lögreglunnar árið 2027.
Í þeim tilgangi hefur lögreglan sett sér skýrt verklag um meðferð og skráningu heimilisofbeldismála og sinnt útköllum í samvinnu við félagsþjónustu og barnavernd sveitarfélaganna. Þá hefur ofbeldisgáttin 112.is frætt um birtingarmyndir heimilisofbeldis, þau úrræði sem eru til staðar og staðið fyrir vitundarvakningu um mikilvægi þess að tilkynna til 112 hjá Neyðarlínunni.
Málum er varðar fyrrverandi maka fækkar
Í verklagsreglum lögreglunnar er heimilisofbeldi skilgreint sem ofbeldi sem einstaklingur verður fyrir hendi einhvers nákomins. Gerandi og þolandi eru skyldir eða tengdir og háttsemin felur í sér brot sem beinist gegn þolanda, t.d. ofbeldi, hótun eða eignaspjöll. Tilvik eru skráð sem ágreiningur milli skyldra og tengdra þegar ekki leikur grunur á broti sem beinist að þolanda.
Flest tilvik heimilisofbeldis, eða um tvö af hverjum þremur málum eru af hendi maka eða fyrrverandi maka. Málunum fækkar þó hlutfallslega og þeim málum sem um er að ræða fyrrverandi maka fækkar um 8,3% samanborið við síðustu þrjú ár á undan. Beiðnir um nálgunarbann voru 50, og fækkar um 23% samanborið við síðustu þrjú ár á undan. Brot sem falla undir 218b. gr. almennra hegningarlaga um endurtekið ofbeldi eða á alvarlegan hátt ógnar lífi og heilsu brotaþola voru 45, og fækkar um 21% samanborið við sama tímabil síðustu þrjú ár þar á undan.
Heimilisofbeldismálum þar sem um er að ræða fjölskyldutengsl, svo sem ofbeldi á milli barna og foreldra heldur áfram að fjölga, og eru tæplega 32% heimilisofbeldismála. Skráningin er óháð því hvort barnið sé undir lögaldri eða ekki.
Í 78,6% tilvika heimilisofbeldis var árásaraðili karl og 68,1% tilvika var brotaþoli kona. Þegar horft er til tilvika heimilisofbeldis þegar um er að ræða ofbeldi milli maka eða fyrrum maka er 80,1% árásaraðila karlar og 77,1% brotaþola eru konur.
——–
Istanbúlsamningurinn, samningur Evrópuráðsins um forvarnir og baráttu gegn ofbeldi á konum og heimilisofbeldi kveður á að ríkjum beri skylda til að birta tölfræði um kynbundin brot og hefur dómsmálaráðherra lagt áherslu á það í samræmi við aukna vitundarvakningu um kynbundið ofbeldi og kynferðisbrot. Er þessi skýrsla liður í því mikilvæga verkefni.
Upplýsingar eru aðgengilegar á Kynbundið ofbeldi | Lögreglan (logreglan.is)
Nánari upplýsingar veitir Gunnar H. Garðarsson, samskiptastjóri ríkislögreglustjóra gunnarhg@logreglan.is