Það kallast heimilisofbeldi þegar einstaklingur verður fyrir ofbeldi af hálfu einhvers sem er nákominn, tengdur eða skyldur, til dæmis maki, fyrrverandi maki eða fjölskyldumeðlimur. Þar sem gerandi og þolandi tengjast á þolandi oft erfiðara um vik með að slíta tengslum við gerandann og áhrif ofbeldisins verða djúpstæðari. Heimilisofbeldi er ekki bundið við heimili geranda eða þolanda og getur átt sér stað hvar sem er.
Ofbeldið getur haft fjölbreyttar birtingarmyndir: Líkamlegt, andlegt, kynferðislegt, fjárhagslegt, stafrænt, trúarlegt, eltihrellir eða tengt heiðri.
Ofbeldi getur átt sér stað óháð kyni, aldri, kynhneigð eða hverju öðru. Konur eru meirihluti þolanda, þegar kemur að ítrekuðu, alvarlegu ofbeldi og kynferðisbrotum frá hendi maka, núverandi eða fyrrverandi tilkynnt til lögreglu.
Hægt er að fá ráð og hjálp með því að tilkynna til lögreglunnar:
- Hægt er að hafa samband við 112 hvenær sem er til að tilkynna um heimilisofbeldi.
- Þú getur líka farið á bráðamóttöku Landspítalans eða leitað til þjónustumiðstöðva fyrir þolendur ofbeldis.
- Ef þú ert ekki í bráðri hættu – hafðu þá samband í lögregluna í þínu umdæmi.
- Ef um er að ræða kynferðisbrot er hægt að leita til neyðarmóttöku fyrir þolendur kynferðisofbeldis ef brotið er nýafstaðið.
Lögregla hefur skipað heimilisofbeldismálum í forgang og gjörbreytt verklagi sínu í málaflokknum. Lögð er áhersla á að tryggja öryggi borgráðaranna, koma í veg fyrir ítrekuð afbrot og vanda rannsóknir heimilisofbeldismála, auk þess sem samstarf við félagsþjónustu/barnavernd sveitarfélaganna tryggir að þolendur, gerendur og börn hafa greiðari aðgang að nauðsynlegri þjónustu.
Verklagsreglur lögreglu um meðferð og skráningu heimilisofbeldismála eru aðgengilegar hér.
Á 112.is má finna upplýsingar um þau úrræði sem eru til aðstoðar fyrir þolendur heimilisofbeldis.
Þjónustumiðstöðvar fyrir þolendur ofbeldis
Þjónustumiðstöðvar fyrir þolendur ofbeldis veita fólki sem hefur orðið fyrir ofbeldi stuðning og ráðgjöf í hlýlegu umhverfi. Þar er hægt að fá fjölbreytta aðstoð vegna ofbeldis á einum stað, eins og frá lögreglu, lögfræðingi og öðrum hjálparsamtökum.
Þjónustumiðstöðvarnar eru þrjár: Bjarkarhlíð í Reykjavík, Bjarmahlíð á Akureyri og Sigurhæðir á Selfossi. Unnið er að opnun Suðurhlíðar, fjórðu þolendamiðstöðvarinnar í Reykjanesbæ á Suðurnesjum.
Lögreglan á aðkomu að öllum þolendamiðstöðvunum og er hluti af margvíslegu svæðisbundnu samráði lögreglunnar í samræmi við verklag lögreglunnar í heimilisofbeldismálum, lögreglulög og markmið um afbrotavarnir í löggæsluáætlun.
Þarftu leiðbeiningar um réttarvörslukerfið? Réttarvörslukerfi er samheiti yfir lögreglu, ákæruvald og dómstóla.
- Almennt um feril sakamála í réttarvörslukerfinu – Ríkissaksóknari
- Leiðarvísir um réttarvörslukerfið fyrir þolendur kynferðisbrota á ofbeldisgátt 112.is
- Fyrirmæli ríkissaksóknara um nálgunarbann og brottvísun af heimili
